Çekler Patladı! Karşılıksız Çek Tutarı Rekor Kırdı!
Türkiye Bankalar Birliği (TBB) Risk Merkezi'nin Mayıs 2025 verileri, karşılıksız çeklerdeki şaşırtıcı artışı gözler önüne serdi. Ekonomik dalgalanmaların etkisiyle, bankalara ibraz edilen çeklerin toplam tutarı rekor seviyelere ulaşarak 82 milyar TL'yi aştı. Bu durum, hem işletmeleri hem de tüketicileri derinden etkileyen önemli bir ekonomik gösterge olarak değerlendiriliyor.
Karşılıksız Çeklerdeki Artışın Nedenleri
Karşılıksız çeklerdeki bu artışın temelinde yatan nedenler arasında ekonomik belirsizlikler, enflasyon ve işletmelerin finansman sorunları yer alıyor. Özellikle küçük ve orta ölçekli işletmeler (KOBİ'ler),nakit akışında yaşadıkları zorluklar nedeniyle çek ödemelerinde sıkıntı yaşayabiliyor. Bu durum, zincirleme bir etki yaratarak diğer işletmelerin de ödeme dengesini bozabiliyor.
Ekonomistler, karşılıksız çeklerdeki artışın ekonomik aktivitedeki yavaşlamanın bir işareti olduğunu belirtiyor. Yüksek enflasyon ve artan maliyetler, işletmelerin karlılığını azaltırken, tüketicilerin de alım gücünü düşürüyor. Bu durum, hem üretimde hem de ticarette daralmaya yol açarak, karşılıksız çek oranlarını artırabiliyor.
Verilerle Karşılıksız Çek Gerçeği
TBB Risk Merkezi'nin verilerine göre, yılın ilk beş ayında bankalara ibraz edilen çeklerin toplam tutarı 3,694 milyar TL oldu. Bu, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 27'lik bir artış anlamına geliyor. İbraz edilen çek adedi ise yüzde 18 azalarak 6 milyona geriledi. Ancak, karşılıksız çıkan çeklerin toplam tutarı 82 milyar TL'ye ulaşarak rekor kırdı.
- Keşideci sayısı yüzde 2 azaldı.
- İbraz edilen çek adedi yüzde 18 azaldı.
- Toplam çek tutarı yüzde 27 arttı.
Mayıs ayında karşılıksız çeklerin oranı, tutar bazında yüzde 2,4, adet bazında ise yüzde 2,0 olarak gerçekleşti. Bu oranlar, çek ödemelerinde yaşanan sorunların ciddiyetini açıkça ortaya koyuyor.
Ekonomiye Etkileri ve Beklentiler
Karşılıksız çeklerdeki artış, ekonomiye çeşitli şekillerde etki ediyor. İşletmeler arasındaki güven azalırken, ticari ilişkilerde belirsizlikler artıyor. Ayrıca, bankaların kredi verme iştahı azalabilir ve finansman maliyetleri yükselebilir. Tüketiciler de çek kullanmaktan kaçınarak, nakit veya kredi kartı gibi alternatif ödeme yöntemlerine yönelebilir.
Uzmanlar, karşılıksız çek sorununa çözüm bulmak için ekonomik istikrarın sağlanması, işletmelerin finansman kaynaklarına erişiminin kolaylaştırılması ve çek yasasında gerekli düzenlemelerin yapılması gerektiğini vurguluyor. Aksi takdirde, karşılıksız çeklerdeki artışın devam etmesi ve ekonomik sorunların daha da derinleşmesi kaçınılmaz olabilir.
Karşılıksız çek tutarındaki bu rekor artış, Türkiye ekonomisi için ciddi bir uyarı sinyali olarak değerlendiriliyor. İşletmelerin ve tüketicilerin güvenini yeniden tesis etmek, ekonomik istikrarı sağlamak ve finansal sistemi güçlendirmek için acil önlemler alınması gerekiyor. Aksi takdirde, bu durum ekonomik büyümeyi olumsuz etkileyebilir ve sosyal sorunlara yol açabilir.
