İsrail'e Yeşil Işık mı? UAEA Raporu Tartışma Yarattı!

UAEA Başkanı Grossi'nin açıklamalarıyla gündeme gelen UAEA raporunun, İsrail'in İran'a saldırmasına gerekçe oluşturduğu iddiaları tartışma yarattı. Grossi, Al Jazeera'ye yaptığı değerlendirmelerde, hem İran'daki hem de uluslararası radyasyon izleme sistemleri üzerinden nükleer tesisleri takip ettiklerini belirtti. İran'ın düzenleyici kurumuyla da iletişim halinde olduklarını ve beyan edilen tüm tesisleri incelediklerini vurguladı.

Grossi'den Kınama Yok, Net Cevaplar

Rusya'nın kontrolündeki Zaporijya Nükleer Santrali yakınlarına bomba düşmesi olayını kınayan Grossi'ye, İsrail'in İran'daki nükleer tesislere yönelik saldırılarını kınayıp kınamayacağı soruldu. Grossi, nükleer tesislerin saldırıya uğramaması gerektiğini belirtirken, rolünün "siyasi değil teknik" olduğunu söyleyerek kınamaktan kaçındı.

UAEA Yönetim Kurulunun 12 Haziran'da yayımladığı raporun, İsrail'e saldırı için gerekçe sunduğu iddialarına ise Grossi şu yanıtı verdi: "UAEA'nın rolü ve raporu, İsrail'in veya başka bir ülkenin askeri harekatını haklı göstermek için asla kullanılamaz. Bunun siyasi bir mesele ve siyasi bir karar olduğunu biliyorsunuz ve bunun sorumluları bu kararları alan siyasi figürlerdir. Dolayısıyla, UAEA'nın raporunun herhangi bir şekilde yeşil ışık yaktığını veya saldırıyı mümkün kıldığını iddia etmek, kesinlikle kasıtlı olarak yanlış yorumlamaktır."

Grossi ayrıca, İran'ın nükleer silah üretmeye yetecek miktarda yüksek oranda zenginleştirilmiş uranyum biriktiren "dünyadaki tek ülke" olduğunu ancak İran'da nükleer silah üretildiğini doğrulayacak bir kanıt bulunmadığını da sözlerine ekledi. İranlı bilim insanlarının kimliklerinin UAEA ile paylaşılması sonrası öldürüldüğü iddiasını ise kesin bir dille yalanladı ve UAEA'nın bağımsız olduğunu vurguladı.

Gerilim Tırmanıyor: İran'dan Misilleme

UAEA Yönetim Kurulunda, İran'ın yeterince işbirliği yapmadığı eleştirilerinin yer aldığı karar tasarısı kabul edilmişti. Bu kararda, İran'a 20 yıl sonra ilk kez "Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Antlaşması (NPT) yükümlülüklerini ihlal etme" suçlaması yöneltilmişti. İran ise bu kararı kınayarak, "güvenli bir yerde yeni bir uranyum zenginleştirme merkezinin kurulacağını" duyurmuştu.

İsrail'in 13 Haziran'da İran'ın farklı kentlerindeki nükleer tesisler başta olmak üzere orduyu hedef alan saldırılar düzenlediği iddia edildi. İran ordusunun İsrail’e balistik füzelerle yaptığı misillemede can kayıpları yaşandığı belirtildi. Türkiye başta olmak üzere birçok ülke İsrail'i kınadı.

UAEA raporu ve sonrasında yaşanan gelişmeler, Orta Doğu'da nükleer gerilimi tırmandırırken, bölgedeki istikrarı daha da kırılgan hale getiriyor. Grossi'nin açıklamaları, UAEA'nın bağımsızlığını vurgulasa da, raporun İsrail tarafından nasıl yorumlanacağı ve kullanılacağı belirsizliğini koruyor. Bölgedeki tansiyonun düşürülmesi için uluslararası toplumun daha fazla çaba göstermesi gerekiyor.