Lise ve üniversite sınavlarına hazırlık maratonunda sona yaklaşılırken, öğrencilerin yaşadığı sınav kaygısı önemli bir sorun olarak karşımıza çıkıyor. Uzmanlar, bu süreçte sadece akademik başarıya odaklanmanın yeterli olmadığını, psikolojik sağlamlığın da en az onun kadar önemli olduğunu vurguluyor. Peki, sınav kaygısıyla nasıl başa çıkılır? İşte Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Özge Çelik Büyükceran'dan 5 etkili yöntem:
Sınav Kaygısı Nedir ve Neden Önemlidir?
Sınav kaygısı, öğrencilerin sınav öncesinde, sırasında veya sonrasında yaşadığı yoğun stres, endişe ve gerginlik halidir. Bu durum, öğrencinin performansını olumsuz etkileyebilir, motivasyonunu düşürebilir ve hatta fiziksel rahatsızlıklara yol açabilir. Ancak, doğru yönetildiğinde kaygı, motivasyonu artırıcı bir unsur olabilir. Uzm. Dr. Büyükceran, sınav kaygısının belirli bir seviyeye kadar normal olduğunu, ancak aşırı kaygının öğrencinin verimli çalışmasını engelleyebileceğini belirtiyor.
Sınav Sürecinde Psikolojik Olarak Güçlü Kalmanın Yolları
Uzm. Dr. Büyükceran, sınav sürecinde öğrencilerin psikolojik olarak güçlü kalabilmeleri için şu 5 öneride bulunuyor:
- Gerçekçi Hedefler Belirleyin: Uzun vadeli hedefler yerine, günlük veya haftalık çalışma planları oluşturun. Bu sayede büyük bir yük altında hissetmek yerine adım adım ilerleyebilirsiniz.
- Zaman Yönetimine Dikkat Edin: Son haftalara büyük bir konu yığını bırakmamak için sistemli çalışın. Son hafta her konuyu yetiştirmeye çalışmak hem stres yaratır hem de öğrenmeyi zorlaştırır.
- Sosyal ve Fiziksel Aktiviteleri İhmal Etmeyin: Sürekli ders çalışmak yerine, aralarda yürüyüş yapmak, nefes egzersizleri denemek ve sevdiklerinizle vakit geçirmek zihninizi dinlendirir.
- Uyku Düzenine Dikkat Edin: Gece geç saatlere kadar ders çalışmak yerine, düzenli uyku alarak zihinsel ve fiziksel olarak dinlenmiş bir şekilde güne başlamak çok daha faydalıdır.
- Olumsuz Düşünceleri Sorgulamayı Öğrenin: ‘Başaramayacağım’ veya ‘Yetiştiremeyeceğim’ gibi olumsuz düşünceler kaygıyı artırır. Bu tür düşüncelerle karşılaştığınızda, onların ne kadar gerçekçi olduğunu sorgulayın ve yerine daha işlevsel düşünceler koymaya çalışın. Örneğin, ‘Mükemmel olmak zorunda değilim, elimden gelenin en iyisini yapıyorum’ gibi düşünceler hem motivasyonu korumanıza hem de kaygınızı yönetmenize yardımcı olur.
Ailelere Düşen Görevler Nelerdir?
Sınav sürecinde ailelerin de önemli bir rolü bulunmaktadır. Uzm. Dr. Büyükceran, ailelerin çocukları üzerindeki baskıyı azaltmaları gerektiğini vurguluyor. "Sürekli sınavı hatırlatmak, ‘Çalışıyor musun?’, ‘Kaç net yapıyorsun?’ gibi sorular sormak yerine, çocuklarınıza güven verdiğinizi hissettirmek daha önemli" diyor. Ailelerin, çocuklarına sınavın tek başarı kriteri olmadığını hatırlatmaları gerektiğini belirten Uzm. Dr. Büyükceran, “Öğrencinin akademik başarısı kadar psikolojik sağlığı da önemlidir. Çocuğunuzun sınavla ilgili duygularını dinleyin, onun yanında olduğunuzu gösterin ve kıyaslamalardan kaçının” şeklinde konuşuyor.
Sınavlar, hayatın sadece bir bölümünü oluşturur ve başarıyı ölçmek için tek kriter değildir. Öğrencilerin bu gerçeği benimsemesi ve ailelerin de bu konuda destekleyici olması, sınav kaygısının üstesinden gelmede önemli bir rol oynar. Unutmayın, her birey değerlidir ve sınav sonuçları bu değeri değiştirmez. Önemli olan, süreçten ders çıkarmak ve geleceğe umutla bakmaktır.
