Türkiye otomotiv pazarında şarj edilebilir hibrit otomobillerin yükselişi dikkat çekiyor. 2025'in ilk çeyreğinde hibrit satışları rekor kırarak yüzde 1.829 arttı ve pazar payı yüzde 4.2'ye ulaştı. Bu artışın arkasındaki temel sebep ise şarj edilebilir hibrit araçlara uygulanan vergi avantajı.
Vergi Teşviği Kimin İşine Yaradı?
2024 yılında şarj edilebilir hibrit otomobillerin ÖTV oranları yüzde 30 ile yüzde 70 arasına çekildi. Bu düzenlemenin amacı, Türkiye'de 1 milyar dolarlık yatırım yapacağını açıklayan Çinli otomobil üreticisi BYD'yi desteklemekti. Ancak, beklenen sonuç gerçekleşmedi. Teşvikten en çok faydalananlar, Avrupalı otomobil markaları oldu.
Otomotiv Sanayicileri Derneği (OSD) Başkanı Cengiz Eroldu, bu durumu şu sözlerle değerlendirdi:
Plug-in hibritlerin Türkiye pazarından aldığı pay ve ithalatı arttı. Satışlar 2024'ün ilk üç ayında 489 adetken, 2025'in aynı döneminde 9 bin 500'lere yaklaştı. ÖTV teşviği yerli yatırım yapacak bir firmayı desteklemek için çıkarıldı. Ancak plug-in adetlerinde yalnızca Çinli oyuncular yok. Şu anda Avrupalı üreticilerin de bu teşvikten faydalandığını görüyoruz. Böylece vergi teşviklerinden dolayı pazarda plug-in'lere doğru bir hareket olduğunu görebiliyoruz. Talebin buralara doğru hareket etmesi piyasadaki yerli üreticiler için iyi bir şey değil.
Yerli Üreticiler Zor Durumda
Vergi avantajı nedeniyle hibrit otomobillere olan talep artarken, yerli üreticiler rekabet etmekte zorlanıyor. OSD Başkanı Eroldu, bu durumun yerli üreticiler için olumsuz sonuçlar doğurabileceğine dikkat çekiyor. Yerli otomobil üretiminde düşüş yaşanırken, ithalatın artması sektörü olumsuz etkiliyor.
2025 Ocak-Mart döneminde toplam otomotiv üretimi yüzde 9 azalarak 344 bin 120 adet olarak gerçekleşti. Otomobil üretimi ise yüzde 7 gerileyerek 220 bin 927 adede düştü. Kapasite kullanım oranı ise yüzde 65 seviyesinde kaldı.
Türkiye Otomotiv Sektöründe Hedefler
Türkiye, otomobil üretiminde Avrupa'da altıncı, hafif ticari araç üretiminde ise ikinci sırada yer alıyor. Ancak genel toplamda beşinci sıraya gerilemiş durumda. Otomotiv sanayisinin hedefi, dünyada ilk 10 ülke arasına girmek ve Avrupa'da ise üçüncü sıraya yükselmek.
Bu hedeflere ulaşmak için Ar-Ge yatırımlarına büyük önem veriliyor. 2024 yılında otomotiv sanayi, 1.2 milyar dolarlık yatırım gerçekleştirdi. Son 10 yılda yapılan yatırımların toplamı ise 10 milyar dolara ulaştı. Ar-Ge harcamaları ise yüzde 61 artarak 21.3 milyar TL'ye yükseldi.
Sonuç olarak, Çinli BYD'ye yönelik vergi teşviği, beklenenin aksine Avrupalı markaların daha fazla faydalanmasına neden oldu. Bu durum, yerli üreticileri zor durumda bırakırken, Türkiye otomotiv sektörünün hedeflerine ulaşmasını engelleyebilir. Sektördeki bu dengesizliğin giderilmesi ve yerli üretimin desteklenmesi büyük önem taşıyor.
