ABD İflasın Eşiğinde Mi? Korkutan Senaryo!
2025'in ortalarında, küresel piyasaların en çok merak ettiği soru: ABD borçlarını ödeyebilecek mi? Yoksa dünyanın en büyük ekonomisi iflas mı edecek? ABD ekonomisi, tarihinde birçok finansal kriz yaşamış olsa da, teknik olarak hiç iflas etmedi. Ancak, mevcut göstergeler endişe verici sinyaller veriyor.
Borç Değil, Faiz Öldürür!
ABD'nin federal borcu 2025 itibarıyla 35 trilyon doları aştı. Bu, ülkenin yıllık ekonomik büyüklüğünün %125'inden fazla. Dahası, bu borcun yıllık faizi yaklaşık 1 trilyon doları buluyor. Bu miktar, Pentagon'un bütçesiyle yarışır hale geldi. Borcu çevirmek giderek pahalılaşıyor. ABD'nin bu borcu çevirebilmesi için sürekli yeni tahvil satması gerekiyor. Ancak yatırımcılar da yüksek faiz talep ediyor. Bu durum, kısır bir döngüye dönüşmüş durumda. Fed'in faizleri sabit tutması da maliyeti artırıyor. Eskiden %1 faizle 1 trilyon dolar borcun maliyeti 10 milyar dolarken, şimdi bu rakam 50 milyar dolara yükseldi.
Borç Tavanı Krizi: ABD'nin Kabusu
ABD yasalarına göre, hükümetin borçlanabilmesi için Kongre'den izin alması gerekiyor. Bu yetki her yıl yenilenmeli. Ancak, son yıllarda Demokratlar ve Cumhuriyetçiler arasındaki ideolojik gerilim, borç tavanı onayında sürekli krizlere yol açıyor. Bu durum, piyasalarda belirsizlik yaratıyor ve ABD'nin kredi notunu olumsuz etkileyebiliyor.
Para Basmak Çözüm Mü?
ABD kendi parasını basabiliyor ve bu para aynı zamanda rezerv para. Teorik olarak, ABD borcunu her zaman ödeyebilir. Ancak, bu durum dolara olan güveni zedeler. Para basmak enflasyonu artırır ve tahvil yatırımcılarını kaçırır. Ayrıca, doların rezerv statüsünün sallantıda olması da ayrı bir risk. Çin, Rusya, Hindistan gibi ülkeler, BRICS içinde dolara alternatif arayışında. Körfez ülkeleri Çin ile yuan üzerinden enerji ticareti yapmayı tartışıyor. SWIFT sistemine alternatif ödeme kanalları konuşuluyor. Bu gelişmeler, doların sonsuz güvenli liman statüsünü tehdit ediyor.
ABD teknik olarak batmaz, çünkü borcunu dolarla öder ve doları kendisi basar. Ancak:
- Eğer borç ödemeleri gecikirse,
- Eğer yatırımcılar ABD tahviline güvenini yitirirse,
- Eğer doların küresel pozisyonu sarsılırsa,
O zaman sistem "güvenini yitirir". Bu da en az iflas kadar tehlikeli bir sonuç doğurur. Dolar hala dünyadaki en güçlü güvenli liman. Ancak bu güvenin sorgulanır hale gelmesi, bir "iflas senaryosu"ndan daha derin bir mesele.
ABD'nin önündeki seçenekler:
- Vergileri artırmak (Siyasi anlamda oldukça riskli)
- Harcamaları kısmak (DOGE projesi aslında bunu amaçlıyor)
- Biraz enflasyonu göze almak.
ABD batmasa da, bir gün "borcunu ödeyemeyen büyük ülke" olarak anılabilir ve bu, gerçek iflastan daha tehlikeli olabilir. Küresel piyasalar, ABD'nin bu zorlu sınavı nasıl aşacağını merakla bekliyor. Doların geleceği ve küresel ekonominin istikrarı, ABD'nin alacağı kararlara bağlı olacak.
