Elon Musk'ın İnternet Arşivi'ne yaptığı beklenmedik fon kesintisi, dijital dünyanın önemli bir hafızası olan Wayback Machine'in geleceğini tehlikeye soktu. Trump döneminden bu yana dijital sansürle mücadele eden İnternet Arşivi, bu hamleyle büyük bir darbe aldı. Peki, bu kesintinin ardında yatan sebepler neler ve dijital tarih kayıtları nasıl etkilenecek?
Trump Yönetimi ve Dijital Arşivleme Mücadelesi
Donald Trump'ın Ocak ayında göreve gelmesinin ardından, gönüllü arşivciler harekete geçerek hükümete ait 110 binden fazla internet sayfasının silinmeden önce yedeklerini almaya başladı. Bu çaba, Trump yönetiminin politikalarına karşı bir önlem olarak görülüyordu. Harvard Üniversitesi'nden sosyal epidemiyolog Nancy Krieger, Trump yönetiminin sadece arşivleri değil, çeşitli içerikleri de kaldırmayı hedeflediğini belirtti.
Bu dönemde, İnternet Arşivi önemli bir rol üstlenerek, dijital bilgilerin korunması için kritik bir platform haline geldi. Ancak, Elon Musk'ın liderliğindeki birimin fonları kesmesi, bu önemli görevin sürdürülebilirliği konusunda soru işaretleri yarattı.
Musk'ın Kesintisi: NEH Fonları Neden Hedefte?
San Francisco Standard'ın haberine göre, Elon Musk'ın liderlik ettiği "Devlet Verimliliği Departmanı" (DOGE), kamu kurumlarının bütçelerinde büyük kesintilere gidiyor. Bu durumdan etkilenen kurumlardan biri de, 1996 yılında kurulan ve internet siteleri, yazılımlar, müzikler gibi dijital materyalleri ücretsiz sunan İnternet Arşivi oldu. Özellikle gazeteciler, akademisyenler ve araştırmacılar için hayati bir kaynak olan Wayback Machine, bu kesintilerden dolayı büyük bir tehdit altında.
İnternet Arşivi Arşivleme ve Veri Hizmetleri Direktörü Jefferson Bailey, bu kesintilerin özellikle müzeler, tarih dernekleri, kamu kütüphaneleri ve akademik kütüphaneler gibi bilgiye ücretsiz erişim sunan kurumları olumsuz etkileyeceğini vurguluyor. Bu durum, toplumsal bilgi birikimi üzerinde önemli etkiler bırakabilir.
Wayback Machine Tehlikede mi? Bilgiye Erişim Hakkı Sarsılıyor mu?
Wayback Machine, internet sitelerinin geçmişteki hallerini görüntüleme imkanı sunarak, gazeteciler, akademisyenler ve araştırmacılar için değerli bir araçtır. Ancak, kuruluşun NEH'ten aldığı 345.000 dolarlık hibenin yarısını harcar harcamaz fonların kesilmesi, bu hizmetin geleceği hakkında endişe yaratıyor.
Günümüzde, bilgiyi kaydetme ve korumaya yönelik çalışmalar çeşitli tehditlerle karşılaşıyor. Özellikle dijital arşivleme süreçlerinin önemi artarken, bu alandaki hizmetlerin devamlılığı şüphe altındaki konulardan biri haline geliyor. Bu durum, bilgiye erişim hakkının sarsıldığı bir döneme işaret ediyor olabilir.
Küçük kar amacı gütmeyen kuruluşlar için durum daha da vahim. San Francisco merkezli yapımcı Marc Shaffer, NEH fon kesintilerini "felaket boyutunda bir gelişme, hatta ölümcül bir darbe" olarak nitelendiriyor. Bu kesintilerin, Amerikan kültürüne değerli katkılar sunan belgesel projelerini de olumsuz etkileyeceği belirtiliyor.
İnternet Arşivi'nin kurucusu Brewster Kahle, Trump yönetiminin dijital alanda tarih silme girişimlerine karşı kamuoyunun artan destek sağladığını ifade ediyor. Kahle, "İnsanlar bizlere destek olmak için bir araya geliyor. Platformumuzu kullanarak, içerik göndererek ve tehdit altındaki ya da kaldırılmış veri setlerini arşivleyerek bizlere yardımcı oluyorlar," dedi.
İnternet Arşivi, sadece dijital geçmişi korumakla kalmayıp, aynı zamanda demokrasi ve bilgi erişimi adına kritik bir rol üstleniyor. Bu nedenle, kamuoyunun bilinçlenmesi ve destek sağlaması her zamankinden daha önemli hale gelmiştir.
